272
ఆం ధ్ర క వు ల చ రి త్ర ము
బద్దెన తననీతిశాస్త్రముక్తావళితుద నీక్రింది గద్యమును వేసికొనియున్నాఁడు.
గద్య. "ఇది శ్రీలక్ష్మీవల్లభ శ్రీపాదపద్మారాధకకమలాప్తకుల పవిత్ర
నన్ననగంథవారణ, రాజరాజమనోజాంకబద్దెనాఖ్య ప్రణీతంబైన రాజ
నీతిప్రకారం బన్నది సర్వము సంపూర్ణము."
ఈ నీతిశాస్త్రముక్తావళి, రాజనీతిపద్దతి, అసద్రాజపద్దతి, మంత్రిపద్దతి,
దుర్మంత్రిపద్దతి, అధికారపద్దతి, నియోగపద్దతి, కార్యవిచారపద్ధతి, ఉపాయపద్దతి, రాజ్యరక్షాపద్దతి, అరాజకపద్దతి, హితసేవకపద్ధతి, దుష్టసేవకపద్దతి, దుష్టరాజ సేవనపద్దతి, దానశీలతాపద్దతి, లోకనీతిపద్ధతి, అని పదునైదు పద్ధతులుగా భాగింపఁబడినది ఈ పద్దతులను ముగించి కడపటC కవి తన పుస్తకము ని ట్లాశీర్వదించుకొనెను.
ఉ. "శ్రీవిభుఁడైన బద్దెనృపశేఖరుచేసిన నీతి శాస్త్రము
క్తావళి శిష్టలోకహిత మయ్యెడుఁ గా వుత నాఁడునాఁటి కిం
దీవరగర్భుడున్ శశియుఁ దిగ్మ మరీచియు భూతధాత్రియున్
దేవగణంబులున్ బుధులు దిక్పతులుం గల యంతకాలమున్"
కవి పద్యాంతమునుందు వేమనవలెనే వీరనారాయణుఁడా బద్దెనరేంద్రా, ఉదారవై రోచనుcడా, నన్నచోడనరేంద్రా, దశదిశాభరణాంకా, నరేంద్రచతురాననుఁడా. పరభైరవా, నయతత్త్వనిధీ, రాజమనోజభూభుజా, రాజరాజమనోజా, కొమరురభీమా, భూపదిలీపా. సర్వజ్ఞనిధీ. నన్ననగంధవారణా, అను వివిధనామములతోఁ దన్నేసంబోధించుకొని యున్నాఁడు. ఈ నామములలో నన్నెచోడనరేంద్రుఁడు, సన్నయగంధవారణుఁడు, ఇత్యాదినామములు గల చోడరాజు లీతనికిఁ బూర్వులో సమకాలికులో యుండి యున్నారు. వారిలోఁ గుమారసంభవమును రచించిన నన్నెచోడుc డొకఁడు, విక్రమార్కచరిత్రమును కృతినందిన సిద్దనమంత్రి తాత యయిన సిద్దనమంత్రి మంత్రిగాఁ గల నన్నయ గంధ వారణుఁ డొకఁడు. ఈ పేరులు బద్దెనృపాలువికిఁ గూడఁ గలిగియున్నచో సిద్దనమంత్రి మంత్రిగాఁ గలవాఁడయి యీ క్రింది పద్యమునందు విక్రమార్కచరిత్రములోఁ బేర్కొనబడిన నన్నయగంధవారణ డీ బద్దెచోడుఁడే యయియుండును.