చిన్నయసూరి జీవితము 52
ధనతృష్ణమానికోలు = ధనతృష్ణన్ మానికోలు - ద్రుతలోపసంధి.
తృష్ణ _ ఒకటి - ఇచట సంధి లేదు.
ఈ విధముగా సంధులు పరిజ్ఞాన మావశ్యకము.
ధనము గోరుటకంటె - "కోరు" సాధురేఫ
ఒక్క కొఱఁత - శకటరేఫ.
ఈ విధముగా రేఫ శకట రేఫ పరిజ్ఞాన మావశ్యకము.
వృత్తి-ఋకారము; తృష్ణ - ఋకారము; దరిద్ఁరుడు - రేఫ ఉకారము.
ఈ విధముగా కొమ్ము క్రారవడి వట్రువసుడి పరిజ్ఞాన మావశ్యకము.
"అడుసు ద్రొక్క నేల కాలు గడుగ నేల" ఇది ప్రసిద్ధమైన తెలుఁగుసామెత.
ఈ విధముగా సామెతలపరిజ్ఞాన మావశ్యకము.
"హంసములను శుకములను మయూరములను శుక్ల హరిత చిత్రములఁ గావించె." యథా సంఖ్యాలంకారము.
ఆకాశమందుఁ బక్షుల చేత భూమియందు వ్యాళముల చేత జలముల యందు మీలచేత మాంసము భక్షింపఁబడినట్లు సర్వత్ర విత్తవంతుఁడు భక్షింపఁబడియెడును - ఉపమాలంకారము.
ఈ విధముగా నలంకారపరిజ్ఞాన మావశ్యకము.
వినాశ = వి + నాశ - ఉపసర్గము - ఇచట "వి" కి అర్థము లేదు. నిస్పృహత్వము = నిర్ + స్పృహత్వము. ఇం దిది నఞ్ అర్థకము = లేకపోవుట.
వి + వేకము = ఉపసర్గము.
సన్నికర్షము = సం + ని + కర్ష - ఉపసర్గములు.
అర్థాంతరముల నిచ్చునది:
"సంగతి" = సం + గతి - ఉపసర్గము అర్థాంతరము నిచ్చునది. ఈ విధముగ నుపసర్గపరిజ్ఞాన మావశ్యకము.
