ఈ పుటను అచ్చుదిద్దలేదు
102
వ్యాసావళి
గ్రాంధిక భాష అనెది కొత్తపేరు. అది ఏదయినా గ్రంధములలోనిది గదా కావలెను. తెలుగు గ్రంధములు అనేక విధములుగా ఉన్నవి. వీటిలొని బాష ఒక్కలాగుండదు. కొన్ని (క) చందోబధ్ధములు; కొన్ని (గ) కేవల వచనములు. చందొబద్దలయినవాటిలో కొన్ని (1)ప్రబంధములు, పురానములు, ఇతిహాసములు, మొదలయినవి; కొన్ని (2) శతకములు, కొన్ని (3)ద్విపదలు, రగడలు; కొన్ని (4)కళికలు, ఉత్కళికలు; కొన్ని (5)పాటలు, పదములు, కృతులు, కీర్తనలు, జావిళీలు మొదలయి నవి; మరికొన్ని (6)దండకములు మొదలయినవి-- ఇట్లు వివిధముగా ఉన్నవి. వచనములు కూడా నానా రూపములుగాఉన్నవి. కొన్ని (1)చంపూ కావ్యములలో మధ్య మధ్యను ఉన్నవి; కొన్ని (2)అప్పకవీయము, బాలసరసతీయము మొదలయిన లక్షణ గ్రంధములలోని 'అవరాతిక ' 'తెలివిడి ' 'వివరణము ' 'టీక ' అనే పేళ్ళు గలిగి ఉన్నవి; కొన్ని (3)సంస్కృతాంధ్ర కావ్యములకు నిఘంటువులకున్ను తెలుగుటీకలుగా ఉన్నవి; కొన్ని (4)వైద్యము; జ్యొతిషము, గణితము; సంగీతము, అభినయము, మొదలయిన శాస్త్రముల వివరనము; కొన్ని (5)వేదాంత విషయ కోపన్యాసములు; కొన్ని (6)స్తోత్రములు; కొన్ని (7)రాజశాసనములు; కొన్ని (8)కధలు, అభ్యాయికలు, క్షేత్ర మహాత్మ్యములు.
ఇవి అన్నీ గ్రంధములెగదా! వీటిలోని భాషగదా గ్రాంధిక భాష అనవలెను. ఇవి అన్నీ వివేచనతో పరీక్షించి చూచినయెడల ప్రబంధములందు మాత్రమే వ్యావహారిక భాషకు భిన్నరూపముగా ఉన్న ప్రాచీన భాష ప్రచురముగా కనబడును; వీటిలో అయినా ఆయా కవులు తమతమ ఇష్టానుసారము ఉత్తరాంధ్ర భాషా రూపములు, విరళముగా కొందరు, ప్రచురముగా కొందరు, వాడిఉన్నారు. చందోబద్ధము లయిన తక్కినగ్రంధములలో, సుమాట--కవులు నిరాటంకముగా వ్యావహారికభాష ఆదరించినారు
