పుట:2015.372978.Andhra-Kavithva.pdf/108

వికీసోర్స్ నుండి
ఈ పుట అచ్చుదిద్దబడ్డది

ప్రకరణము.

రసస్వరూపనిరూపణము.

91


జేయును. కావ్యమన్న చో నింద్రియముల సాహాయ్యముపై నాధారపడియుండదు. కావ్యపఠనము శుద్ధమానసిక వ్యాపారమే. శ్రవణేంద్రి యసాహాయ్యము ఛందోవిషయమున మాత్రము వర్తించును. అందువలనఁ గావ్యమున భావ మింద్రియ సాహాయ్య మక్కర లేకయే ప్రదర్శితము కావలెను, కాన్యమున రసము శబ్దరూపముననే మనసునకు స్ఫురించవలెను. శబ్దము భావమునకు సంజ్ఞారూప మగుటం జేసే పలుశబ్దముల సూచింపఁ బడురసము పలువిధములగు భావముల సూచించును. కన్నులకు వర్ల శిల్పములవలన నేకాగ్రత సూచితమగుప్ర త్యేకవిధమున శబ్దముల వలన మనసునకు నేకాగ్రతసూచితముకాదు. అర్థము లీనుమాటలచే రసము స్ఫురించవ లెసు అట్టిచో రావ్యమాది నుండి తుదివరకుశబ్దరూపమున నుండుట చేఁ బలుమాటలకును, బలువిధములభావములకును నవకాశ ముగలదు. నిశితమగు భావతైక్ష్యము కావ్యమునఁ జిరస్థాయిగా నేకరీతిం బ్రదర్శించుట దుస్వరమును దుర్భరమును ! ఏలననఁ గావ్యము చదువుటకు చిత్ర శిల్పముల దర్శించుకాలముకంటె నేక్కువకాలము పట్టును. "మొదటినుండియుఁ జివరివజకు వైవిధ్యము లేకుండ నేకస్థాయిని, గవి రసమును బ్రదర్శింపఁ బ్రయత్నించిన నవి విసువుఁ గల్గింపక మానదు. ఉచ్చైస్థాయిని నాటక మాదినుండి తుదివరకు గొంతుకఁ జించుకొని పాడు నాటకసమాజ గాయకుల గానము గొలఁది సేపటి కే విసువుఁగల్గించుట లేదా? సంగీతమున స్థాయిలో భేదములు సూచింపఁబడనిది మాధుర్యము జనింపనేరదు: ఎల్లప్పుడును నేకార్థము సూచించుమాటలతో నిండియుండినగాని యేకాగ్రత సూచించు రసభావము ప్రదర్శితము కానేరదు.