88
ఆంధ్ర కవిత్వచరిత్రము .
ద్వితీయ
నకు జన్మ కారణమని తిరిగి యొకమాఱు హెచ్చరించు చున్నాను. ఆభావానుభూతియే స్థిరత్వమునందలి స్థాయీ భాన మగును.
స్థాయీభావమే రసము, లాక్షణికులరస , 1 నిర్వచనము. గుప్తపాదాచార్యులమతము.
అట్టి స్థాయీభావమునే మనలాక్షణికులు రసముగా నన్వ యించిరి. ఆస్థాయీభావము కుదురుటకుఁ బూర్యము వివిధము లగు విభావ - అనుభావ - సాత్విక - వ్యభిచారీ భావములను నంతరములు గడువవలసి యుండుంగాన మనలాక్షణికులు వీనినే రసమునకు జన కారణముగా నిరూపింపఁ బ్రయత్నించిరి. కాని,రసము సాత్త్విక వ్యభిచారాది భావములనుండి కార్వకారణ సంబంధము ననుసరించి తప్పకుండ జనించియే తీరవలయునని చెప్పుటకు వీలు లేదు. ఈభావమునే ఆచార్య అభినవగుప్తపాదు లీ క్రిందివాక్యముల వివరించిరి. అవి (రసము) విభావాదికము లేకున్న ను జనించుఁ గావునఁ గారణ జనితము కార్వము గాదు. మఱియు, నది సిద్ధినొందినను గానఁబడకపోవుట చే నిట్టిదని నిరూపించి తెలుప వీలుగానిది. అట్లయ్యు విభావాదికముచే వ్యక్తమై యనుభవింప దగినది. మఱియు నొకేపర్యాయ మా స్వాదింపందగినది.విభావాదికమువలనిపరామర్శయే ముఖ్య మైనం దున దాని(ననఁగా రసమును), గ్రహించునది నిర్వికల్పకము గాదు. ఆకస మనుభవింపఁబడిన యలౌకికానందమయమై తనంతం దెలిసి సిద్దించుఁగావున నది సవికల్పము గూడఁ గాదు. అట్లు నిర్వికల్పకత్వ-సవికల్పకత్వములకుఁ జేరకపోయినను నది యుభయమును, ననఁగా నిర్వికల్పకత్వ సవికల్పకత్వముల నొందించు
