14
శ్రీ సీతారామాంజనేయసంవాదము
తా. ఆంధ్రకవులలో ముఖ్యుఁ డగు నన్నయభట్టును, తిక్కనసోమయాజిని, ఉత్తమకవి యగు నాచనసోముని, హుళక్కి భాస్కరుని, బమ్మెరపోతరాజును, మఱియుఁ బూర్వకాలమునందుఁ బ్రసిద్ధి గాంచినకవిశేఖరుల నందఱను వినుతించి నమస్కరించెదను. వారి యనుగ్రహముకలన నాకీ గ్రంథరచనయందుఁ దగిన సామర్థ్యము కలుగును గాక!
◀◀◀కుకవినిందనము▶▶▶
క. శుద్ధపదయుక్తిఁ దొఱఁగి య, బద్ధమును నిబద్దిగా నిబద్ది నొగి మహా
బద్ధముగాఁ గనుకుకవుల, నౌద్ధత్యము మానుకొఱకు నభినందింతున్.
టీ. శుద్ధపదయుక్తిన్ = చక్కనిపదములను బ్రయోగించుటను, తొఱఁగి = విడిచి, అబధ్ధమున్ = వ్యాకరణనిబంధము లేనియపశబ్దమును, నిబద్దిగాన్ = పరిశుద్ధమైనదానినిగా, నిబద్దిన్ = పరిశుద్ధమైనదానిని, ఒగిన్ = నరుసగా, మహాబద్ధముగాన్ = మిగుల సపరిశుద్ధముగాను, కుకవులన్ = (భ్రమించు) కుకవులను (భాషాజ్ఞానము లేనికవులను), ఔద్ధత్యమున్ = గర్వమును (పరులకావ్యములను దిరస్కరించుటను), మానుకొఱకు = విడుచుటకై, అభినందింతున్ = కొనియాడెదను.
తా. సుశబ్దములఁ బ్రయోగించుట మాని యపశబ్దముల సుశబ్దములఁగను, సుశబ్దముల నపశబ్దములఁగను భ్రమించుచుఁ బరు లొనరించినగ్రంథములఁ దిరస్కరించుటయే పనిగా సంచరించుచుండు కుకవులఁ గొనియాడెదను. వారు నాగ్రంథమువైపునకు రాకుండెదరు గాక!
అవివేకిపరమైన యర్థము -
టీక. శుద్దపదయుక్తిన్ = పరిశుద్ధమగు మోక్షమును జెందటను (మోక్ష మనఁగా: తనరూపమును దా తెలిసికొనుట వలన కలుగుభ్రాంతినివృత్తి కావున మోక్షము సర్వకాలములయందును తనకు సిద్ధించియే యున్నది. ఇట్లున్నను, ఆమోక్షమును జెందుటకు ప్రయత్నింపక అజ్ఞానులు చెడుచున్నారని యభిప్రాయము .), తొఱఁగి, అబద్ధమున్ = అసత్యమగు దానిని (ప్రపంచమును), నిబద్దిగాన్ = సత్యము గాను, నిబద్ధిన్ = సత్యమును (పరబ్రహ్మమును), ఒగిన్ ,మహాబద్ధముగాన్ = మిగుల నసత్యమైనదానినిగాను, కను కుకవులన్ = (తమభ్రాంతివలన) చూచుచున్న (లేక, భావింపుచున్న) దుష్పండితులను (యథార్ధజ్ఞానము లేకున్నను, పండితులమని యభిమానించుకొనుచుండు నజ్ఞానులను), ఔద్ధత్యమున్ = కుతర్కవిజృంభణములను, మానుకొఱకున్ అభినందింతున్.
తా. నిర్మలమై స్వభావసిద్ధమై యున్న మోక్షమువైపునకు పోక యసత్యమగు ప్రపంచమునే సత్యముగాను, పరబ్రహ్మము నసత్యముగాను తలంచుచు నీ విషయసుఖ
