పుట:భరతరసప్రకరణము.pdf/87

వికీసోర్స్ నుండి
ఈ పుట అచ్చుదిద్దబడ్డది

ములుకు, వితర్కము చాపలము ఆవేగము హర్షము మొదలయినవ్యభిచారిభావములును గలవు.

హాస్యరసలక్షణం

విభావై రనుభావైశ్చ సాత్వికైర్వ్యభిచారిభిః.

358


నీతస్సదస్య రస్యత్వం హాసో హాస్య ఇతీరితః,
అసౌ విదూషకో వేత్త మత్తాద్యాలంబనాశ్రయః.

359


మల్లయుద్ధాకూతకర్మ నిర్లజ్జత్వాదితద్గుణైః,
మృగపక్షిమనుష్యాణాం స్వరాసుకరణై స్తథా.

360


వేదశాస్త్రకలావిద్యాదేశభాషాదికస్య చ,
విడంబనై రసంబద్ధాసత్ప్రలాపైశ్చ దూషణైః.

361


పరక్రియానుకరణవాగాద్యైరపి చేష్టితైః,
తటస్థై స్తత్సహాచారైస్సమ్యగుద్దీపితస్తతః.

362


ఓష్ఠనాసాకపోలాస్యస్పందనైర్దంతనిర్గమైః
అనుమోదసముద్భూతై స్సాధుసాధ్వితిభాషితైః.

363


స్తంభ ప్రళయవర్జైశ్చ సాత్వికై రనుభావితః,
ఔత్సుక్యచాపలవ్రీడాహర్షస్మృతిమదశ్రమైః.

364


మతిగర్వావబోధైశ్చ విస్మయేన చ సమ్మితః,
సో౽యం స్మితాదిభేదేన షడ్విధః పరికథ్యతే.

365

విభావానుభావసాత్వికవ్యభిచారిభావములచే సదస్యాస్వాద్యత్వమును బొందింపఁబడిన హాసస్థాయి హాస్యరస మనఁబడును. ఈరసము వికటకవులు ఉన్మత్తులు మదించినవారు మొదలయినవారలను ఆశ్రయించినదై మల్లయుద్ధము ఆకూతము చేయుట సిగ్గుమానుట మొదలయినవానిగుణములచేతను, మృగపక్షిమనుష్యులస్వరములయొక్క అనుకరణములచేతను, వేదములు శాస్త్రములు కలలు విద్యలు దేశభాషలు మొదలగువాని యనుకరణములచేతను,