పుట:భరతరసప్రకరణము.pdf/85

వికీసోర్స్ నుండి
ఈ పుట అచ్చుదిద్దబడ్డది


ధర్మనాశో౽ర్థనాశశ్చ బాంధవేష్టజనక్షయః,
వధోద్బంధౌ చ దారిద్ర్యం పదభ్రంశః పరాజయః.

346


దైవోపహతిధిక్కారౌ వ్యాధిశ్శాపోవశంసనం,
ఇత్యాద్యాలంబనం దృష్టమసుభూతం శ్రుతం చ వా.

347


యస్య చోద్దీపనం జ్ఞేయం ఆలంబనగుణాశ్రయం,
కేశ వాసో౽౦గసంస్కార వైధుర్యం స్రస్తగాత్రతా.

348


రక్తాభో ముఖ రాగశ్చ సబాష్పా మంధరా చ దృక్,
భూపాతో ముఖవైవర్ణ్యం బాహుపాతో వికత్థనం.

349


విన్యాసో హస్తయోర్మూర్ధ్ని నిశ్వాసోఛ్వాసదీర్ఘతా,
ఉరశ్శిరోముఖస్యాపి తాడనం లుంఠనం భువి.

350


హాహాకారస్తథాక్రందో విలాపః పరిదేవనం,
భావా స్తంభాదయస్సర్వే భవేయురనుభావకాః.

351


నిర్వేదో దైన్యమాలస్యం ఉన్మాదవ్యాధిసుఫ్తయః,
నిద్రామోహశ్శ్రమో గ్లానిశ్చింతా స్మృతిరపస్మృతిః.

352


విషాదో జాడ్యమౌత్సుక్యం శంకా మరణమేవ చ,
ఏతే సంచారిణః ప్రోక్తాః కరుణే మునిసమ్మతాః.

353


ఉత్తమాధమమధ్యేషు యథాయోగం భవంత్యమీ,

విభావానుభావసాత్వికవ్యభిచారిభావములచే సదస్యులకు అనుభవార్హత్వమును పొందింపఁబడినశోకస్థాయి కరుణరస మనఁబడును. ఇందు ధర్మనాశము, అర్థనాశము, ఇష్టజనబాంధవజనక్షయము, వధము, తూకువేయుట (ఉరిదీయుట), దారిద్ర్యము, పద్మభ్రంశము, అవమానము, దైవోపహతి, ధిక్కారము, వ్యాధియు, శాపమును చెప్పుట ఇవి మొదలయినవి చూడఁబడినను అనుభవింపఁబడినను వినఁబడినను ఆలంబనవిభావము లగును. ఉద్దీపనవిజ్ఞానములును వాని నాశ్రయించియుండును. వెండ్రుకలు వస్త్రము దేహము ఇవి వికారమును బొందుట, దేహము సోలియుండుట, ఎఱ్ఱని ముఖకాంతి, కన్నీరు