పుట:భరతరసప్రకరణము.pdf/77

వికీసోర్స్ నుండి
ఈ పుట అచ్చుదిద్దబడ్డది

నాయకసమాగమగోచరమైన మనోరథము సంకల్ప మనఁబడును. ఈయవస్థయందు ఔత్సుక్యము, స్వేదము, రోమాంచము, స్మరణము, శ్వాసము, కన్నులు మూసికొనుట, బాహ్యవ్యాపారముఁ దెలియకయుండుట, మొదలైనవి గలుగును.

గుణనుతిలక్షణం 4-వది

భవేద్గుణనుతిస్తస్య రూపాదిపరికీర్తనం.

306


రోమాంచో గద్గదా వాణీ భావావరణవీక్షణం,
తత్సంగచింతనం సఖ్యా గండర్వేదాదయో౽పి చ.

307


ఔత్సుక్యహర్షస్మృత్యాద్యా అనుభావా ఇహ స్మృతాః,

నాయకుని రూపము మొదలైనగుణములను బొగడుట గుణనుతి యనఁబడును. ఇందు రోమాంచము, డగ్గుత్తుకగల పలుకులు, సాభిప్రాయముగఁ జూచుట, చెలికత్తెలతో నతనిసంగమమునుగుఱించి యోచించుట, కపోలములయందు చెమట, ఉత్సాహము, హర్షము, స్మరించుట మొదలైనవి గలుగును.

క్రియాద్వేషలక్షణం 5-వది

క్రియాద్వేషస్తతో౽న్యత్ర విద్వేషో భోజ్యవస్తుని.

308


చింతానిశ్వాసదైన్యాశ్రు కళాజాగరపాండుతాః,
విషాదో గ్లానిరీత్యాద్యా అనుభావాస్తదుద్భవాః.

309

నాయకునితప్ప ఇతరములైన భోజ్యవస్తువులయందు గలుగుద్వేషము క్రియాద్వేష మనఁబడును. ఇందు చింత, నిశ్వాసము, దైన్యము, కన్నీరు విడుచుట, నిదురలేక యుండుట, వెలవెలపోవుట, విషాదము, సోలుట మొదలైనవి గలుగును.

తాపలక్షణం. 6-వది

తత్ప్రాప్తేర్విప్రకర్షేణ తాపస్స్యాత్కామజో జ్వరః,
వైవర్ణ్యమశ్రు వైస్వర్యం శయనే పరివర్తనం.

310