పుట:భరతరసప్రకరణము.pdf/74

వికీసోర్స్ నుండి
ఈ పుట అచ్చుదిద్దబడ్డది

తం విభజతే

విప్రలంభశ్చ సంభోగ ఇతి స ద్వివిధా భవేత్,

ఆశృంగారరసము విప్రలంభశృంగారమని, సంభోగశృంగారమని రెండువిధము లౌను.

విప్రలంభం లక్షయతి

అప్రాప్తిర్విప్రలంభస్స్యాద్యూనోర్జాతాభిలాషయోః.

290


పాండిమగ్లానిదృష్ట్యాద్యా అనుభావా ఇహ స్మృతాః,
హర్షగర్వజుగుప్సౌగ్ర్యమదహాసశమైర్వినా.

291


అన్యే సంచారిణస్సర్వే భవంత్యత్ర యథోచితం,

అత్యంతాసక్తిగల నాయికానాయకులకు పరస్పరము చేరికలేకయుండుట విప్రలంభ మనఃబడును. ఇందు విరహపాండిమము, సోలినచూపు మొదలయినవిగలుగును. హర్షము, గర్వము, జుగుప్స, ఉగ్రభావము, మదము, హాసము, శమము ఇవివినా కడమసంచారిభావములన్నియును ప్రకృతానుగుణముగ గలుగును.

విప్రలంభం విభజతే

అయోగో విరహో మానః ప్రవాసశ్శాప ఇత్యపి.

292


విప్రలంభస్య పంచైతే హేతవః పరికీర్తితాః,

అయోగము, విరహము, మానము, ప్రవాసము, శాపము అని విప్రలంభమునకు అయిదుహేతువులు గలవు.

ఆయోగవిప్రలంభశృంగారలక్షణం

ప్రాగసంగత యోర్యూనోరనురాగే౽పి జాగ్రతి.

293


అయోగః పారతంత్రాద్యైర్విప్రలంభో౽భిలాషజః,
ప్రవేశనిర్గమౌ తూష్ణీం తద్దృష్టిపథగామితా.

294