పుట:భరతరసప్రకరణము.pdf/53

వికీసోర్స్ నుండి
ఈ పుట అచ్చుదిద్దబడ్డది

జడతాలక్షణం

జాడ్యమప్రతిపత్తిస్స్యాదిష్టానిష్టార్థయోశ్శ్రుతేః.

188


వృష్టేర్వా విరహాదిభ్యః క్రియాస్తత్రానిమేషతా,
అశ్రుతిః పారవశ్యం చ తూష్ణీంభావాదయో౽పి చ.

189

ఇష్టార్ధము అనిష్టారము వీనివినికివలనఁ గాని, వర్షమువలనఁగాని, విరహము మొదలైనవానివలన గాని కలుగు అజ్ఞానము జాడ్య మాను. ఇందు ఱెప్పపాటు లేకయుండుట, చెవులు వినకయుండుట, పరవశుఁ డౌట, ఊరకయుండుట మొదలగు చేష్టలు గలుగును.

గర్వలక్షణం

ఐశ్వర్యరూపతారుణ్యకులవిద్యాబలైరపి,
ఇష్టలాభాదినాన్యేషామవజ్ఞా గర్వ ఉచ్యతే.

190


అనుభావా భవంత్యత్ర గుర్వాద్యాజ్ఞావ్యతిక్రమః,
అనుగ్రహప్రదానం చ వైముఖ్యాభాషణాదయః.

191


విభ్రమాపహ్నుతీవాక్యపారుష్యమనవేక్షణం,
ఆవేక్షణం నిజాంగానామంగభేదాదయో౽పి చ.

192

ఐశ్వర్యము, రూపము, యౌవనము, కులము, విద్య, బలము, ఇష్టలాభము మొదలైనవానిచేత నొరుల నవమానించుట గర్వ మనఁబడును. ఇందు అహంభావము, ఆజ్ఞోల్లంఘనము, అనుగ్రహప్రదానము, మోము త్రిప్పుకొనుట, మాటలాడకయుండుట, మొదలైనవియు, పరుషముగ మాటలాడుట, చూడకయుండుట, తనయవయవములను జూచుకొనుట, ఒడలు విఱుచుకొనుట మొదలైనయనుభావములు గలుగును.

విషాదలక్షణం

ప్రారబ్ధకార్యానిర్వాహాదిష్టాప్రాస్తేర్విపత్తితః,
అపరాధపరిజ్ఞానాదనుతాపస్తు యో భవేత్.

193