పుట:భరతరసప్రకరణము.pdf/44

వికీసోర్స్ నుండి
ఈ పుట అచ్చుదిద్దబడ్డది

నిర్వేదలక్షణం

తత్త్వజ్ఞానాచ్చ దౌర్గత్యాదాపదో విప్రయోగతః.

147


దుఃఖాదేరపి నైష్ఫల్యమతిర్నిర్వేద ఉచ్యతే,

తత్త్వజ్ఞానము, పేదఱికము, సంకటము, వియోగము, దుఃఖము మొదలైనవానిచేఁ గలుగు ఫలాభావము నిర్వేద మనఁబడును.

గ్లానిలక్షణం

అధివ్యాధిజరాతృష్ణావ్యాయామసురతాదిభిః.

148


నిష్ప్రాణతా గ్లానిరత్ర క్షామాంగవచన క్రియాః,
కలాసుత్సాహవైవర్ణ్యనయనభ్రమణాచయః.

149

మనోవ్యాధి, రోగము, ముసలితనము, దప్పి, వ్యాయామము, సురతము, ఇవి మొదలైనవానిచే గలుగు దౌర్బల్యము గ్లాని యౌను. ఇందు దేహము చిక్కుట, సన్నపలుకులు, మెల్లనపనులు, కలావిషయములయందు ఉత్సాహములేకయుండుట, దేహవైవర్ణ్యము, గుడ్లు తిరుగుట మొదలైనవికారములు గలవు.

శంకాలక్షణం

శంకా చౌర్యాపరాధాద్యైః స్వానిష్టోత్ప్రేక్షణం మతం,
తత్ర చేష్టా ముహః పార్శ్వవీక్షణం ముఖశోషణం.

150


అవకుంఠనవైవర్ణ్యకంఠసాదాదయో౽పిచ,

చౌర్యాపరాధాదులచేఁ దన కహితము నుత్ప్రేక్షించుట శంక యనఁబడును. ఇందు మాటిమాటికి పార్శ్వములను చూచుట, మోము వాడుట, ముసుకిడుట, వైవర్ణ్యము, కంఠగద్గదము, మొదలైనచేష్టలు గలవు.