పుట:భరతరసప్రకరణము.pdf/41

వికీసోర్స్ నుండి
ఈ పుట అచ్చుదిద్దబడ్డది

స్వరభేదలక్షణం

స్వరభేదస్సుఖాద్యైస్తు తత్ర స్యుర్గద్గదాదయః,

సుఖాదులచే స్వరభేదము గలుగును. ఇందు డగ్గుత్తిక మొదలైనవి గలుగును.

వేపథులక్షణం

వేపథు ర్హర్షసంత్రాసజ్వరక్రోధాదిభిర్భవేత్.

134


అత్రాసుభావాః స్మరణగాత్రకంపాదయో మతాః,

సంతోషము, బెదరించుట, జ్వరము, కోపము, మొదలైనవానిచే వేపథువు గలుగును. ఇందు స్మరించుట, దేహము వణకుట, మొదలైనవి గలుగును.

వైవర్ణ్యలక్షణం

విషాదపరరోషాద్యై ర్వైవర్ణ్య ముపజాయతే.

135


ముఖవర్ణపరావృత్తిః కార్శ్యాద్యాస్తత్ర విక్రియాః,

విషాదము, ఇతరులయందుఁ గలరోషము, మొదలైనవానిచే వైవర్ణ్యము గలుగును. ఇందు ముఖతేజస్సు మాఱుట, చిక్కిపోవుట, మొదలైనవి గలుగును.

అశ్రులక్షణం

విషాదరోషసంతోషధూమాద్యై రశ్రువిక్రియాః.

136


బాష్పబిందుపరిక్షేపనేత్రసమ్మార్జనాదయః,

వ్యసనము, కోపము, సంతోషము, ధూమము, మొదలైనవానిచే అశ్రువు గలుగును. ఇందు కన్నీరు విదిలించుట, కన్నులను తుడుచుకొనుట మొదలయినవి కలుగును.