పుట:భరతరసప్రకరణము.pdf/17

వికీసోర్స్ నుండి
ఈ పుట అచ్చుదిద్దబడ్డది


పరకీయేతి సా ప్రోక్తా భరతాగమవేదిభిః,
సా చ కన్యాపరోఢేతి ద్వివిధా పరికీర్తితా.

31

పరపురుషునియందుఁగల ఇచ్ఛావ్యాపారములను మఱుగుపఱుచుటయందు దత్తచిత్తురాలై యున్ననాయిక పరకీయ యనఁబడును. అది కన్య యనియు, పరోఢ యనియు, ఇరుదెఱంగులు గలిగియుండును.

పరకీయాకన్యాలక్షణం

కన్యా త్వనూఢా యువతిస్సలజ్జా పితృపాలితా,
సఖీకేళిషు విస్రబ్ధా ప్రియే ముగ్ధగుణాన్వితా.

32

చతురయుగాను, యౌవనమధ్యస్థయుగాను, సిగ్గుగలదిగాను, దండ్రులచే పోషితగాను, చెలులతోడి విహారములయందు ప్రియురాలుగాను, ప్రియునియందు ముగ్ధగుణము గలదిగాను నుండునది పరకీయకన్య.

పరకీయాపరోఢాలక్షణం

పరోఢా తు ప్రియేణోఢాప్యన్యసంగమలాలసా,
నిపుణా గృహకృత్యేషు భర్తృచిత్తానువర్తినీ.

33

ప్రియునిచే పెండ్లియాడఁబడినదిగాను, పెనిమిటిమనస్సునకు సరియైననడతలు గలదిగాను, గృహకృత్యములందు సమర్థురాలుగాను, ఉండియును పరపురుషసంగమమం దాసక్తిగలదిగా నుండునది పరోఢ యనఁబడును.

సామాన్యానాయికాలక్షణం

సామాన్యా సైవ గణికా కలాప్రాగల్భ్యదార్ష్ట్యయుక్,
విత్తమాత్రాశయా లోకే పురుషేష్వనురాగిణి.

34


ఏతస్యా నాను రాగస్స్యాద్గుణవత్యపి నాయకే,
భగ్నకామాన్నృతార్థజ్ఞాన్ బాలపాషండషండకాన్.

35