56
బసవపురాణము
సంగీతమున నింత నేర్పు గలవాడు గావుననే యన్ని గేయకృతుల నాతఁడు రచియింపఁగల్గెను. భక్తిరసప్లుతముగా నాతఁడు గేయముల రచించి మధురతరముగా స్వయము గానము చేయుటచే నాకాలమున ననేకులను స్వమతమునకుఁ ద్రిప్పుకొనఁగల్గినాఁడు.
బసవనకు బాలసంగయ్యయని కొడుకొకఁడు జనియించెననియు బసవన కంటెముందే యాతఁడు లింగైక్య మందె ననియు, నప్పుడు బసవన:
పుష్ప విద్దంతె మొగ్గెయ నర్పిసికొండ శివను
పక్వవాద ఫల విద్దంతె కసుగాయ కోయ్ద శివను”
అని ప్రలాపించెననియు, భైరవేశ్వరకావ్యము కథాసూత్రరత్నాకరమునఁ గలదని కర్ణాటకవిచరిత చెప్పుచున్నది.
బసవనకృతులలో షట్‌స్థలవచనములను నేను జదివి చూచితిని. తెలుఁగున శంకరవచనములు, వేంకటేశ్వరవచనములు నున్నవిధమున నవి భక్తిరసభరితములై తేటగాఁ జదువఁదగినవిగా నున్నవి.
కర్ణాటాంధ్రభాషలలో బసవనమీఁద రచితములయిన స్తుతిగ్రంథములకు మితిలేదు. ఆతఁడు నందీశ్వరునియవతారమని వీరశైవుల విశ్వాసము. పాల్కురికి సోమన తన బసవపురాణకథాసారము నెల్లఁ దెలుఁగున వృషాధిపశతకమునను సంస్కృతమున బసవోదాహరణాదులందును వెలయించినాఁడు. అతఁడు రచియించిన గ్రంథములెల్ల బసవస్తుతిరూపములే. బసవేశ్వరు నుపాస్యదైవతముగాఁ గొల్చినవారిలోఁ దొల్తటివాఁ డాతఁడే. బసవేశ్వరునియెడ నాతనికిఁ గలభక్తి యింతంతనరానిది. వృషాధిపశతక, బసవోదాహరణాదులఁ జదివిన నది తెలియనగును.
బసవన సమకాలమువారు
బసవపురాణమున బసవనకు సమకాలమువారుగాఁ బేర్కొనఁబడినవారిని గూర్చి తెలియఁదగినవిశేషములు గొన్ని గలవు. కావున, సంక్షిప్తముగా వారి చరిత్రముల నిక్కడ వివరించుచున్నాఁడను.
