10
బసవపురాణము
“అఱలేని సఖుఁడ! సూరార్య! నా ముద్దు
మఱఁది! విన్మిది మహిమప్రకరణము”
సోమనాథునివలె వీరశైవదీక్షితుఁడు గాకుండుటచేఁగాఁబోలును దన మఱఁదియగు సూరార్యుని యాపస్తంబసూత్ర భారద్వాజ గోత్రము లిట్లు పేర్కొనఁబడియెను. భారద్వాజగోత్రుఁడగు సూరార్యునకు బావమఱఁదియగు సోమనాథుఁడును సూరార్యునివలె బ్రాహ్మణుఁడే యగును. గట్టిగాఁ జుట్టఱికము కానవచ్చుచున్నను నది వట్టివరుస కన్నమాటయే యని కొట్టివేయుట సరికాదు. అట్లు కొట్టివేయుటకుఁ జుట్టఱికమునఁ బ్రబలబాధకములు గానరావలెను గదా! ఏవీ? ఇంటిపే రొక్కటి యగుటచే నిచ్చిపుచ్చుకొనుసంబంధ మసంబద్దమగు ననుట యసంబద్ధము. ఏకగ్రామవాస్తవ్యులగుటచే భిన్నగోత్రులకుఁ గూడ నొకయింటిపే రేర్పడవచ్చును. భిన్నగోత్రు లొకేయింటిపేరు, ఒకేకులముగలవా రసంఖ్యాకులుగా నగపడుచున్నారు. సోమనాథునియు, సూరనార్యునియు నింటిపే రొక్కటగుటచే వారిర్వురు నొక్కవంశమువారే యని నిరూపింపరాదు. ఒక్కవంశమువా రగుదురేని బావమఱఁది వరుసయు దూషితమే యగును.
పలువురు కర్ణాటాంధ్రకవులు సోమనాథుని నారాధ్యనామముతోఁ బేర్కొనిరి. పాల్కురికి సోమనాథపురాణ మాతఁడు బ్రాహ్మణుఁడని, వేమనారాధ్యుని వంశమువాఁడని వాకొన్నది. శైవులయిన బ్రాహ్మణులకే యారాధ్యనామ మానాఁడు చెల్లినది. బసవపురాణ, పండితారాధ్యచరిత్రాదులు పరిశోధింపఁదగును. బెలిదేవి వేమనారాధ్యుఁడు జంగముఁడని (జంగమ కులమువాఁడను నర్థమున) వ్రాయుట యవిచారమూలకము. పండితారాధ్యచరిత్రమున బెలిదేవి వేమనారాధ్యచరిత్రము గలదు. వేమనారాధ్యున కొకభూవరుఁడు నమస్కరించెను. ఆతఁ డాశీర్వదింపఁ డయ్యెను. ఆ భూవరుఁడన్న వాక్యము లిట్లున్నవి :
దండియై నృపకుమారుండంతఁబోక...
కొంతభక్తియుఁదోఁప సంతతాభ్యుదయ
కరులు మహాభక్తవరులు భూసురులు,
