సంశ్లిష్ట వాక్యాలు
31
ఈ రెండు వాక్యాల్లోనూ వ్యతిరేక క్త్వార్థకం స్థితి బోధకంగానే ప్రవర్తిన్నట్టు కనిపిస్తున్నది.
ప్రధానక్రియలో వ్యతిరేకబోధ క్త్వార్థక క్రియాసహితవాక్యాలు భిన్నార్థ బోధకా సమర్థాలవుతై.
(75) | సుబ్బారావు ఇడ్లీ తిని కాఫీ తాగలేదు. | |
ఈ పై వాక్యంలో రెండర్థాలున్నై, ఆ అర్థాలు ఈ కింది వాక్యాల్లో వ్యక్తమవుతై .
(76) | సుబ్బారావు ఇడ్లీ తిన్నాడు కాని కాఫీ తాగలేదు. | |
(77) | సుబ్బారావు ఇడ్లీ తినికాదు కాఫీ తాగింది. | |
రెండో అర్థంలో (వాక్యం (77)కు సమానార్థంలో) “ఇడ్లీతిని" అనే పదం మీద ఊనిక ఉంటుంది.
2.13 కొన్ని క్రియలు క్త్వార్థకరూపంలో ప్రధానక్రియకు సన్నిహితంగా ఉండి వ్యాపారం రీతిని బోధిస్తై. ఈ రకమైన క్రియలను ఉపవాక్యాలుగా వేరు చెయ్యటంకూడా కష్టమవుతుంది. నడిచివెళ్లు, తీసుకువెళ్లు, తీసుకురా , లాగితన్ను వంటివి ఇట్లాంటివి. నన్నయగారి భారతభాగంలో “పావనములైన శిరోజములం దెమల్చి పాపావహు డీడ్చితెచ్చె' (సభా-2-216) అనే ప్రయోగంలో ఈ రకమైన క్రియను చూడవచ్చు. ఇవికాక క్త్వార్థకక్రియతో ఉన్న ఉపవాక్యాలు ప్రధానవాక్యానికి రీత్యర్థక విశేషణాలుగా ప్రవర్తించటం, ఈ కింది వాక్యాల్లో చూడవచ్చు.
(78) | a. ఆ ఇంజనీరు లంచాలు తిని సంపాయించాడు. | |
ఈ పై వాక్యాల్లో క్త్వార్థక క్రియ ప్రధాన వ్యాపారరీతీకన్నా సాధనాన్నే బోధిస్తున్నది. కరణకారకానికి అవసరమైన సాధనాల్లో మూర్తమూ, అమూర్తమూ అనే విభాగాన్ని అంగీకరిస్తే ఇక్కడ క్త్వార్థక క్రియలను ప్రధానవ్యాపారానికి అమూర్త సాధనాలని ప్రతిపాదించవచ్చు. ఈ పై వాక్యాల్లో క్రమంగా “లంచాలు తినటంద్వారా, ప్రైవేట్లు చెప్పుకోటంద్వారా " అని క్త్వార్థక క్రియస్థానంలో ప్రయోగించినా అదే అర్థం వస్తుంది. బహుశా కింది వాక్యాలకుకూడా ఇదే రకమయిన వ్యాఖ్య అనువర్తించవచ్చు.