18
తెలుగు వాక్యం
ఈ అర్థంలో ఇచ్చు ప్రయోగించినపుడు ప్రధానక్రియకు కర్త అయిన నామం ద్వితీయా విభక్తి రూపంలో ఉంటుంది. ఇచ్చు క్రియకు కర్త ప్రథమావిభక్తిలో ఉంటుంది. భిన్న క్రియలకు భిన్నకర్తలున్న ఈ వాక్యాన్ని సంశ్లిష్ట వాక్యంగా భావించవచ్చు. ఈ వాక్యంలో ఇచ్చు క్రియను దానార్థంలో ఉన్న ఇచ్చు కన్న భిన్నంగా భావించాలి.
సంభావన, అనుమతి: వచ్చు.
| (35) | మా మామయ్య రేపు ఊరినుంచి రావచ్చు. | |
| (36) | మీరిక బయటికి వెళ్ళవచ్చు. | |
(35) లో 'రా' కు వ్యతిరేకంలో 'రాకపో' అనే రూపం ఆదేశమవుతుంది. (36) లో వచ్చు కు రాదు, కూడదు అనే రూపాలు ఆదేశమవుతై. ఈ రెండర్థాలలోను ఈ క్రియలకు కాలబోధక ప్రత్యయాలు కాని, క్రియా విభక్తులుగాని చేరవు.
సంవిధి (తప్పనిసరి) వలయు > ఆలి, ఆల
| (37) | a. రేపు సాయంకాలం నేను ఊరికి వెళ్ళాలి. | |
అన్నంతరూపం దీర్ఘాంతమయితే 'వ' కారం ఆగమం అవుతుంది. ఈ రూపాలకి వ్యతిరేకంలో అన్నంత రూపంలో ఉన్న ప్రధాన క్రియకు అక్కరలేదు అవసరం లేదు అనే పదాలు చేర్చటం వల్ల ఏర్పడతై. ఈ క్రియారూపం సహజంగా భవిష్యదర్థ బోధకం. కాలబోధ ప్రత్యేకంగా చెయ్యదలచుకుంటే ఈ క్రియకు ఉండు, వచ్చు అనే క్రియలను అనుబంధించాలి. దీనికి ది అనే క్రియా విభక్తి మాత్రమే చేరుతుంది. ఈ కింది ఉదాహరణలను పరిశీలించండి.
| (38) | a. పాలకులకోసం సైనికులు యుద్ధాలు చేయాల్సి ఉంటుంది. | |
వలయు కు ఉండు, వచ్చు లను అనుబంధించినప్పుడు వలసి అని అవుతుంది. అదే వ్యవహారంలో ఆల్సి అని ఉంటుంది.
అసామర్థ్యం : చాలు.
