దేవుడున్నాడా?
ప్రశ్నిస్తున్నవారు : దేవుడు అనేవాడు అసలు వున్నాడా అన్న సంగతి నిజంగా తెలుసుకోవాలనుంది నాకు. దేవుడు కనుక లేకపోతే జీవితానికి అర్థమే లేదు. దేవుడు అంటే ఏమిటో తెలియకపోవడంవల్ల వేలాది నమ్మకాలలో, కల్పిత రూపాలలో మనిషి అతన్ని ప్రతిష్టించుకున్నాడు. ఈ నమ్మకాలు తయారుచేసిన భయాలు, విభేదాలు మనిషిని తన తోటి మనుష్యుల నుండి విడదీశాయి ఈ విభజనలవల్ల కలిగిన బాధలనుండి, గోలల నుండి తప్పించుకోవడానికి మనిషి మళ్ళీ కొన్ని నమ్మకాలను తయారుచేసుకున్నాడు. ఇంకా దారుణంగా పరిణమించిన బాధలు, గందరగోళం అతన్ని చుట్టుముట్టేసాయి. తెలియక పోవడంవల్ల నమ్మకంలో పడతాం. దేవుడిని నేను తెలుసుకోగలనా? ఇండియాలోను, యిక్కడా కూడా ఎంతో మంది మహాత్ములను యీ సంగతి అడిగాను. వాళ్ళంతా 'మొదట నమ్ము, ఆ తరువాత నీకు తెలుస్తుంది. నమ్మకం లేకపోతే ఏమీ తెలుసుకోలేవు' అని నమ్మకాన్నే బలపరిచారు. మరి మీరేమంటారు?
కృష్ణమూర్తి : ఒక విషయం కనిపెట్టడానికి నమ్మకం అవసరమా? తెలుసుకోవడం కంటే నేర్చుకోవడం చాలా ముఖ్యం. నమ్మకం అంటే ఏమిటో నేర్చుకోగానే నమ్మకం అంతరిస్తుంది. నమ్మకాన్ని వదిలేసి స్వేచ్ఛ పొందినప్పుడే మనసు చూడగలుగుతుంది. నమ్మకం అయినా సరే, అపనమ్మకం అయినా సరే, రెండూ మనిషిని కట్టిపడేస్తాయి. ఎందుకంటే నమ్మకం, అపనమ్మకం రెండూ ఒకటే. అవి ఒకే నాణేనికి వున్న రెండు ప్రక్కలు. కాబట్టి నమ్మకం వుండటాన్ని, దానికి వ్యతిరేకమైనదాన్ని కూడా మనం పూర్తిగా త్రోసిపారేయాలి. విశ్వాసి, అవిశ్వాసి యిద్దరూ ఒకటే. యిదంతా యదార్థంగా చూశాక, అప్పుడు దేవుడు వున్నాడా అన్న ప్రశ్నకు అర్థం మరొకలాగా వుంటుంది. 'దేవుడు' అనే మాటకు వెనకాల వున్న సంప్రదాయం, స్మృతులు, మేధనుపయోగించీ, భావోద్వేగాలననుసరించీ, ఆ మాటకు మనం యిచ్చుకునే విశేషార్థాలు- యివన్నీ దేవుడు కాదు. ఆ మాట అసలైన నిజం కాదు. కాబట్టి ఆ పదాన్ని మనసు వదిలేయ గలుగుతుందా?
ప్ర : అంటే ఏమిటో నాకు తెలియడంలేదు.
కృ : ఆ మాట అంటేనే సంప్రదాయం; ఒక నిత్యసత్యాన్ని కని పెట్టాలనే ఆశ, కోరిక పరమార్థాన్ని చేరుకోవాలనే యత్నం; మన అస్తిత్వానికి వూపిరి పోసే ఒక వుద్యమం. అందువల్ల ఆ మాటే ఒక పరమార్థం అయిపోతుంది. అయితే, అసలైనది ఆ మాటలో లేదని మనం గ్రహించవచ్చు. మన మనస్సే ఆ మాట. మాట అంటే ఆలోచన.
