యాత్రాసాహిత్యం
'ఆమె లేఖలు'
(గత సంచిక తరువాయి...)
మూల రచన: జూలియా చార్లోటి
అనువాదం: కీ.శే. పెన్నేపల్లి గోపాలకృష్ణ, డా. కాళిదాసు పురుషోత్తం 9000642079
12వ లేఖ
ఇదీ అసలైన భారతదేశం
రాజమండ్రి పరిసర ప్రాంతాలను గురించి చెబుతూ, “ఇక్కడ నిత్యం ఏదో కొత్తదనం కనబడుతుంది. రాజధాని కంటే నాకు ఈ 'పల్లెప్రాంత'మే బాగా నచ్చింది. ఇక్కడే ఎంతో హాయిగా ఉంద"ని అంటుంది. “మద్రాసును పాశ్చాత్యీకరించడానికి ప్రతివాక్కరూ తమ శక్తి మేరకు ప్రయత్నిస్తున్నారనుకో, కానీ అవేం ఫలించలేదు. అక్కడ ఆసక్తికరమైన వాట్ని రూపుమాపడం తప్ప ఏం సాధించారని?” అని ఆమె విమర్శిస్తుంది.
ఈ ప్రాంతాన్ని ఆమె పాతరాజాల రాజ్యంగా వర్ణిస్తూ “వాళ్లు చాలా కలువుగోలుగా ఉంటారు. మా యిళ్లకి రావడానికి యిష్టపడతార”ని అంటుంది. వచ్చేటప్పుడు కానుకలేవీ లేకుండా ఉత్తచేతులతో రావడం అమర్యాదగా వాళ్లు భావిస్తారు. ఐతే విలువైన కానుకలు స్వీకరించడం చట్టవిరుద్దం గనక, ఏ నిమ్మకాయలో, బత్తాయిలో పట్టుకొస్తారు. మొన్నటి రోజు మాకు బుట్టెడు బత్తాయిలు, వాటితో ముక్కూ మొహం తెలియని ఓ రాజుగారు మా యింటికి వస్తున్నారన్న సమాచారం అందాయి.” మర్నాడు సరిగ్గా అనుకున్న నమయానికి రాజాగారు నపరివారంగా వేంచేశారు. ముందుగా ఈలల శబ్దం వినవచ్చింది. అది రాజుగారి పల్లకీ వస్తున్నట్లు తెలిపే వాద్యం. దాని తర్వాత, ఆయన పరివారం-మొదట ఈటెలు ధరించిన భటులు, వారి తర్వాత వెండి బెత్తాన్నీ చేతులో పట్టుకొని వున్న ఆయన ప్రధాన అధికార, ఆ తర్వాత రాజాగారికి కాలక్షేపం కలిగిస్తూ పల్లకివెంట పరుగులెత్తే ఆస్థాన పరివారం వచ్చారు. అందరూ చేరిన తర్వాత భటులు తమ ఆయుధాలను దించి “హాల్ట్! ప్రెజెంట్! ఫైర్‌” అని అరవటంతో ఎక్కడివాళ్లక్కడ ఆగిపోతారు. ఫైర్‌ అనీ అరుస్తాడే కానీ ఫైరింగ్‌ ఏమీ జరగదు, ఆ ముసలాయన పల్లకీ దిగి, ఇరువైపులా బారులు తీరిన తన వరివారం, జడ్జిగారి బంట్రోతులు అడుగడుక్కి సలాములు చేస్తుండగా లోపలికి వేంచేస్తారు. ఆయన నల్లని శరీరం తెల్లని దుస్తుల్లో నుంచి కనబడుతుంటుంది, చెవుల్లో కమ్మలు, చేతులకు బంగారు కడియాలు, మెడలో వజ్రాల హారం వుంటాయి. "నేను ఆయన్ను “Penny Whistle Raw" అని పిలుస్తాను అది ఆయన అసలు పేరు కాకపోయినా, అట్లానే వుంటుంది, అర్ధం కూడా అదే కావచ్చు”. ఆయన (డ్రాయింగ్‌ రూవబులోకి వస్తూ ద్వారం వద్ద (దానికి తలుపులు లేవు) నిలబడి సలాము చేశాడు. జడ్జిగారు, ఆమె కూడా తమ 'శక్తిమేరకు' సలాములు చేసిన తర్వాత వారికి ఆయన చెరొక బత్తాయి పండు బహువుతిచ్చాడు. దాంతో మళ్లీ రెండు వైపులా సలాములు! ఈ తతంగమంతా పూర్తయ్యాక ఆయన తీరిగ్గా కూర్చొని 'దొరగార్ని', 'దొరసాని'ని తెగ కీర్తించడం మొదలు పెట్టాడు. అది అందరూ చేసే పనే అయినా ఆ ముసలి రాజాగారు పొగడ్తలతో పాటు యూరోపియన్ల యోగక్షేమాలను కూడా అడిగి తెలుసుకున్నాడు. ఆయనకు తన దేశీయుల మీద కంటే యూరోపియన్ల పైనే శ్రద్ధాసక్తులు మెండుగా వున్నట్లుంది. ముఖ్యంగా మన చక్రవర్తి మరణించాడన్న మాట నిజమేనా, ఆయన వారసులిగా ఒక స్తీ రాజ్యానీకి వచ్చిందన్న మాట వాస్తవమేనా అని ఆయన విచారించాడు. ఒక స్త్రీ సింహాసనాన్ని అధిష్టించడం ఆయనకు అందని విషయం కావడంతో ఆమె పాలనను గురించి, ఆమె ఆజ్ఞలను ప్రముఖులు ఎలా శిరసావహిస్తున్నారని అడగడం కూడా మానుమన్నాడు. చక్రవర్తి మరణం వల్ల జడ్డిగారికి ప్రమోషన్‌ ఏదైనా వచ్చిందా అని ఆయన పరామర్శించాడు. చివరికు తన యింటికి వచ్చి వారం రోజులు తన ఆతిథ్యం స్వీకరించాలని కోరాడు. వాతావరణం అనుకూలిస్తే వెళ్లాలనే ఆమె అనుకొన్నది. అలా ఒక గంట సేవు గడిపిన తర్వాత, మళ్లీ ఎప్పటిలాగా సలాములు, బూరగ ఊదడం, మేళతాళాలు వాయించడం, భటులు ఆయుధాలు థరించి కవాతు చేయడం, 'Half Present Fire' అంటూ అరవడం వగైరా తతంగాలతో జమీందారు బయల్దేరాడు. బయల్దేరే ముందు తనకూ ఇంగ్లీషు సంప్రదాయాలు తెలుసునన్నట్లు కరచాలనం చేసి మళ్లీ వారం తర్వాత వచ్చి దర్శించుకొంటానని చెప్పి, ఆమె వద్ద శెలవు తీసుకున్నాడు. - My Lady. I now to your Excellency say farewell, I shall hope you to pay one visit, and on one week (meaning hence) I shall come again to see the face of your honour civilian." అంటూ ఆహ్వానించాడంటుంది.
రాజాలేకాదు, వారికంటే తక్కువ శ్రేణికి చెందిన చాలా మంది నేటివులు ఏదైనా ఉద్యోగం దొరుకుతుందనే ఆశతో జడ్జిగారింటికి వచ్చి దర్శనం చేసుకొని పోతుంటారు. కాంత మంది గేటు వద్దనే కాచుకొని వుండి సలాములు చేస్తారు. వాళ్లు నోటితో ఏమీ అడగరు, కానీ తాము కోరుకున్న ఉద్యోగాన్ని వేషధారణ ద్వారా సూచిస్తారు. కోర్టు గుమాస్తా కావాలనుకునేవాడు చేతిలో కలం పట్టుకొని నిలబడతాడు. బంట్రోతు పని కోరేవాడు మొలలో కత్తి దొవుకొని వస్తాడు. వీరికంటే కాస్త పై తరగతి వాళ్లు యింటికొచ్చి కనబడిపోతుంటారు. ఒకతను క్రమం తప్పకుండా వారానికి రెండు సార్లు వచ్చి ఎ - తో మాట్లాడిపోతుంటాడు. ప్రతిసారి అతను జడ్జిగార్ని “మీరేనా తల్లీతండ్రీ (Your excellency is my father and mother) అనీ, “తమ ముఖదర్భ్శనం కోసం వచ్చా”ననీ (Sir I came to held your honourable face) అంటాడు . “ఏమైనా చెప్పుకొనేది వుందా” అని జడ్జిగారడిగితే ఏమీ లేదంటాడు. (Nothing great Chief.) అప్పుడిక వెళ్లముంటే సలావపలు చేస్తూ వెళ్లిపోతాడు. “అలా చూడ్డానికి వచ్చేవాళ్లను మనమే వెళ్లమని చెప్పాలి. లేకుంటే తాము వెళ్లిపోవడం అమర్యాదగా భావిస్తారు. ఇటువంటి వాళ్లను రోజులో ఫలానా సమయంలో మాత్రమే రమ్మని నియమం పెట్టాల్సి వచ్చింది. లేకపోతే రోజూ వేధిస్తారాని ఆమె అంటుంది. అతిథుల రాకపోకల వల్ల ఉత్తరం రాయడానికి, మరేపని చేయడానికీ ఆమెకు ఆటకం కలుగుతుంది. ముందుగా తెలియజేయకుండా, వచ్చినా వాళ్లను ఆహ్వానించడం, మళ్లీ మళ్లీ వాళ్ళను ఆహ్వానించడం, తిరిగి వాళ్ల ఇళ్లకు వెళ్లిరావడం గొప్ప సంప్రదాయమనే అభిప్రాయం నేటివుల్లో వుంది. | తెలుగుజాతి పత్రిక జవ్నునుడి ఈ సెప్టెంబర్-2020 |
