సమానంగా చూసేవారు. ఈ 'సమాన సంస్కృతి" అనుసరిస్తున్న కారణం వల్లనే మా వంశంలోని కళ ఇప్పటివరకు బతికి ఉండటానికి, మరింత ఉన్నత స్థాయికి అభివృద్ధి చెందటానికి కారణమైంది. నాన్న కాలంలో ఈ రకమైన విధానాన్ని జారీకి తీసుకుని వచ్చే అనివార్యత పదే పదే పెరిగింది.
నాన్న దగ్గరే నేర్చున్న, మా మేళంలోనే ఆటలు ప్రదర్శించిన, మా ఊరిలోని మా బంధువులే కొత్త మేళాన్ని కట్టుకున్నారు అంతేకాకుండా ఆ సమయంలో రాణిబెన్నూరు తాలూకా చుట్టుపక్కలున్న పల్లెల్లో అనేక బృందాలు ఆటను ప్రదర్శించేవి. ఈ బృందాలు మా మేళంలోని సభ్యులను తమ వైపుకు లాక్కోవటానికి ప్రయత్నించేవి. కొందరు మేళం నుంచి బయటికి పోయి మళ్ళీ తిరిగొచ్చారు. నేను, అన్నయ్య చాలా బాధపడేవాళ్ళం.
అన్నయ్య అప్పుడు తొమ్మిదవ తరగతి చదువుతున్నప్పటికీ సెలవు రోజుల్లో మేళంవారిలో ఎవరైనా రానటువంటి సందర్భంలో ఆటలో పాల్గొనటానికి వచ్చేవాడు. దీనివల్ల నాన్న మేళం నుంచి సభ్యులు వెళ్ళిపోయినందుకు ఏ మాత్రం బాధపడలేదు. కళాకారులు మేళం నుంచి బయటకి పోవడం మళ్ళీ తిరిగి రావడం సహజమైన విషయాలుగా మారిపోయాయి. బయటకిపోయిన కొందరైతే మళ్ళీ మేళంలోకి రానేలేదు. ఇంకా కొందరు తమదైన తండాలను తయారు చేసుకున్నారు. మళ్ళీ ఇద్దరు మేళం వదిలి పోయారు. ఇలా మేళం వదిలి పోవటం మళ్ళీ తిరిగి రావటం నాన్న కాలంలో ఎక్కువైంది.
నాన్న తరువాత అన్నయ్య మేళం నాయకుడయ్యాడు.
సామాన్యంగా ఆ కాలంలో మేళం వదిలి వెళ్ళేవారు తక్కువగా ఉండేవారు.
ఇక నా నాయకత్వంలో అయితే లేనేలేదు.
ఎవరూ మేళం నుంచి బయటికి పోలేదు.
అలాంటి పరిస్థితి నేను ఎదుర్మోలేదు.
నాకు కలిగిన, కలుగుతున్న అనుభవాలు వేరు. అంటే నేను ఆట ప్రదర్శించడానికి అవసరమైన కళాకారులను వెతుక్కుని తీసుకొచ్చే పరిస్థితి వచ్చింది. ఈ రోజు ఆ పరిస్థితి మరింత దిగజారింది.
నాన్న కాలంలో కళాకారులకు ఉన్న డిమాండ్ కు మా కాలంలో అది తగ్గటానికి అనేక కారణాలున్నాయి.
ముఖ్యకారణంగా నాకు కనిపించేదేమిటంటే ఆ రోజుల్లో ఈ ఆటకు ప్రజల నుంచి భారీగా డిమాండ్ ఉండేది.
అప్పట్లో ఈ టీవీ, సినిమా, ఏదీ ఉండలేదు.
చుట్టుపక్కలున్న పల్లెల్లో అనేక తండాలు ఉండేవి.
మా బృందానికి కాకపోయినా బయలాటలో అవకాశాలు దొరికేవి.
షెహనాయి, హార్మోనియం మాస్టర్లకైతే చాలా డిమాండ్.
అందువల్ల కళాకారులకు నాన్న కాలంలో అంత డిమాండ్ ఉండేది.
అన్నయ్య మేళం నాయకుడైన కాలానికి కొన్ని బృందాలు ఆట ప్రదర్శించడమే వదిలేశాయి. కొన్ని బృందాలు ఆటను వదులుకోవలసిన పరిస్థితిలో ఉన్నాయి. ఇంకా కొన్ని బృందాలు ఉన్నప్పటికీ నాన్న కాలంలో ఏ పోటీకి దిగే స్థితిలో లేవు. ఇక పెళ్ళి సమయాల్లో కొన్ని సంప్రదాయాలు, బయలాట మొదలైన కళలూ తగ్గిపోయాయి.
నేను నాయకత్వం వహించే కాలానికైతే 1990లో చుట్టుపక్కల పల్లెల్లో ఉన్న అన్ని బృందాలు ఆటలను ప్రదర్శించడమే నిలిపివేశాయి. ఈ రోజు ఏ మేళాలు లేవు. అందువల్లనే ఉత్తర కర్ణాటకలో ఏకైక తండా అనే పేరుప్రతిష్టలను మా బృందం సజీవంగా నిలుపుకుంది. ఇది మా వంశానికి ఉన్న గౌరవం కావచ్చు. మాలాంటి మేళంలో వృద్దకళాకారులూ ఆడటానికి ఇష్టపడుతారు. దేశవిదేశాల నుంచి జనం, కళపై ఆసక్తి ఉన్నవారు, పరిశోధకులు వెతుక్కుంటూ మా ఇంటికి వస్తారు. అంతకన్నా గొప్ప సంతోషం వేరే ఏముంటుంది?
బాడుగకు బండి తోలటం ప్రారంభించిన ఒక సంవత్సరం తరువాత బాడుగ మొత్తం ఇరవై రూపాయలైంది.
ఆట ఆడించేవారు ప్రదర్శనకు ఇస్తున్న మొత్తం పెరగటమే నా బండిబాడుగ పెరుగుదలకు కారణం.
మొదట పదిరూపాయలు ఇచ్చేటప్పుడు ఒక ఆట ప్రదర్శనకు అరవై నుంచి ఎనభై రూపాయలు సంభావన వచ్చేది. తరువాత నూటాయాభై రూపాయల నుంచి రెండు వందల రూపాయలకు పెరిగింది.
ఆట ప్రదర్శనలకు మంచి కాలం ఆరంభమైన సమయంలో ఇంకొక రూపాయి దొారకటాన్ని చూసి నేనూ, మా కళాకారులంతా సంతోషపడ్డాం.
ఒక్క రోజూ బిడువు లేకుండా ఆటలుప్రదర్శించాం.
అప్పట్లో చేతినిండా డబ్బు. నాకూ అంతే. రెండు ఆటలు ఆడిన రోజైతే రోజుకు నలభై రూపాయలు దొరికేవి. దొరికేవి అంటే ఆ రూపాయలు నా చేతికి వచ్చేవికావు. అన్నిటినీ నా పేరిట నాన్న లెక్క రాసుకుని తన దగ్గరే పెట్టుకునేవారు. నిజానికి నాకు అప్పుడ డబ్బుల అవసరం ఉండేది కాదు. తన కొడుకులు ఇంత సంపాదిస్తున్నారని మా నాన్న అమ్మతో, చెల్లెలితో చెప్పేవారుకదా! అదే గొప్ప సంతోషం!
అలా ఆరునెలలు గడిచివుండొచ్చు.
ఇరవై రూపాయలున్న బండిబాదుగ ముప్పయి అయ్యింది.
అప్పట్లో ఒక ప్రదర్శనకు నాలుగు వందల యాభై నుంచి అయిదు వందలకు సంభావన పెరిగింది. మరో సంవత్సరం గడిచివుండాలి. బండిబాడుగ యాభై రూపాయలైంది. ఒక్క దెబ్బకు డబ్బు జంప్‌ కావడం అదే మొదలు. ఈ బాడుగ చాలా కాలం వరకూ అమల్లో ఉంది.
అప్పుడు మా ఇంటి సంపద ఉన్నట్టుండి పెరగసాగింది.
ఏందుకంటే ఆ సమయానికే మా అన్నయ్య కూడా ఆట ఆడటానికి అప్పుడప్పుడు వచ్చేవాడు.
నాన్న అన్నయ్యల సంభావన, నా బండిబాడుగ అంతా కలిసి మేళానికి వచ్చే సంభావనలో సింహభాగమైంది.
అప్పుడు ఒక ఆట ప్రదర్శనకు 1000 నుంచి 1200 రూపాయల వరకూ ఇచ్చేవారు.
ఎక్కువ డబ్బులు వస్తాయని నాన్న సంతోషపడితే ఇంటి వాళ్ళు, పిల్లలు, మనవళ్ళు కళలు నేర్చుకుని ఆట ఆడుతున్నారుకదా అని తాతయ్య సంతోషపడేవారు.
(తరువాయి వచ్చే సంచికలో...)
తెలుగుజాతి పత్రిక అమ్మనుడి * మార్చి-2021
44
