బొద్దిలాట, గుండాట, సోణికి, సయ్యి గుయ్యి ఆటల్లా గోవిందునికి ఎవ్వరూ సరిసమానము కాదు. అచ్చన రాళ్లు, జల్లడి ఆట, పొయ్యి ఆట, పాడాల ఆట, ఎండ్రకాయి, తక్కడి, తొట్టండ్లు, శిలాపలుకులు, మూత, గుండాట, పేరు ఆట, ఆశ-దోశ-అప్పలం ఆటల్లా మునిరాజమ్మని, నాగరాజమ్మని, సాకమ్మని, మించినోళ్లు ఎవరూ లేరంటాను.
సల్లని గాలి, పచ్చని చెట్లు చంద్రోదయము కాని సాయంకాలము చెరువు కట్టపై నడస్తా నేనూ నా సావాసగాళ్లు పోతావుండాము.
పిడికెడు వడ్ల గుత్తిని ఇంటి ముందర వేలాడదీసి కట్టే తాత. పిచ్చిగ్గువ్వలు వచ్చి ఆ వడ్లగుత్తి చుట్టూ చేరి తిని ఫోతావుండాయి.
ఆవులకి కసువు, కుక్కలకు సంగటి, పిల్లులకి పాలు, గువ్వలకి గింజలు పెట్టే కళాచారం మాది. జీవరాసులు మా బతుకులా బాగం.
రాగెన్నులు తెచ్చి కాల్చుకొని లేదా ఉడకేసి ఉట్టి, దాంట్లో బెల్లము కలుపుకొని తింటే ఆ రుచే వేరే. నేనూ నా సావాసగాళ్లు ఇబుడు తానే ఆ రుచి చూసి వస్తిమి. మీకు తినాలనిపిస్తే రాండా, మా రాగెన్నుల రాజ్ఞానికి రాండా.
మడులు కోసి, వడ్లు తొక్కిచ్చి, రాసులు పోసి, మూటలకి నింపి, ఇంటికి కావలసిన్నని మూటలు పెట్టుకొని మిగిలిన మూటలని బండ మీదే వ్యాపారాలు జరిపిరి.
“లేపు కల్లము అలకాలనా, పొద్దుననే వచ్చీడి" అబ్బతావ గౌనోళ్ల సేద్దెగాడు అని పోయె. నేను ఇందాకంట కల్లము అలికేది సూడలే. రేపు చూడాల అనుకొని కండ్లు మూస్తిని. బాగా నిద్దర వచ్చీసె....
అబ్బ పాలు పిండతా వుండాడు. అబుడు గేణం వచ్చె నాకు, లేసి పండ్లు ఉజ్జి, పాలు తాగి, అబ్బ వెనక కల్లము అలికే తావుకి పోతిని.
గౌనోళ్ల రాగికుప్ప చానా పెద్దగా పొడవుగా వుంది. వూరి వాళ్లవి, మావి చిన్న చిన్న కుప్పలు చేనుకి చుట్టూరా వుండాలి. కుప్పల మద్దిలా వుండే జాగాలానే కల్లము అలికేది.
అబిటికే పదిమంది మగోళ్లు చెనకల్లా (పారలతో) నేలనంతా చదును చేస్తావుండారు.
మా అబ్బ బండినిండా నీళ్ల బిందిగలు నింపుకుని వచ్చె. అందరూ ఆ నీళ్ల బిందిగల్ని తలా ఒగొగటి ఎత్తుకొని చదును చేసిన నేల పైన చల్లిరి.
గువ్వలు గూటికి చేకే పొద్దులా మోటప్ప ఆ నేలనంతా పొలికి తోలె.
రెండోనాడు ఐదుజతల ఆవుల్ని జతకట్టి ఆ నేలనంతా బాగా తొక్కిపిచ్చిరి. కడగా గుండు కట్టి తోలిరి. అబిటికే నేల బాగా గట్టిపడె.
ఆమీట ఆ నేలపైన పేదనీళ్లు చల్లి బాగా అలికిరి. ఇట్ల రెండు దినాల కష్టము పడినంక కల్లము తయారాయె.
మొదలు దినము గౌనోళ్ల కుప్పలోని కట్టలు తీసి కల్లములా సాళ్లు పరిసి గుండుతోలేకి సురువు చేసిరి. మోటప్ప, మా అబ్బ, మార్చి మార్చి గుండు తోలతా వుండారు. అబిటికే మద్దేనము సంగటి తినే పొద్దు ఆయె. అబుడు నిలిపి తాళునంతా తిప్పేసి సంగటి తినిరి.
ఆమీట ముద్దలగంగడు గుండు తోలతా పడుగు తొక్కిస్తా వుండాడు.
“రేయ్! వాక్కు వైనము (విద్యాబుద్ది) లేనోడా అట్లేనా గుండు తోలేది, ఎవురురా నీకు వజాయము (నడవడిక) నేర్చింది” అంటా మయేరమ్మ గద్దిచ్చి మాట్లాడె.
తనపాటికి తాను పడుగు తొక్కిస్తా వుండిన ముద్దల గంగనికి రేగినట్లుంది. కోపముగా ఆయమ్మని చూస్తా “నీ మొగుడేనమ్మా” అనె.
“నువ్వు ఎపుడు నా మొగునికి దిగితివిరా, నీకు వజాయము నేర్చేకి" అట్లే తగులుకొనె.
ఆ మాట వింటానే గంగనికి ఉన్నింది రేగిపోయి వూగిపోయె. అట్లే గుండు; నిలిపి “ఏయ్! గుగ్గు (మూర్ఖ) ముండా నీకు ఒళ్లు ఎట్లుంది. అయినా నువ్వు ఎవతివే నన్ను తిట్టేకి, నువ్వు నా మాదిరి గానే కూలికి వచ్చిండే కుటాణి. నోరు మూసుకొని నీ పని నువ్వ చూడు” అనె.
“రేయ్! ముట్టాల్ నా బట్ట. అడేల అట్ల రేగుతావు. కూలి కూడు కడుపుకి పట్టాలంటే న్యాయము నీతిగా పనిచేయాలరా!”
“న్యాయము నీతి చెప్పేకి నువ్వు అరిచంద్రుని పక్కలా పుట్టి వచ్చిండావు”
“న్యాయము నీతి చెప్పేకి అరిచంద్రుని పక్కలా పుట్టి రావాలేంరా, కడుపుకు అంత అన్నము తినే ఎవరైనా చెప్పొచ్చు.”
“నువ్వు ఒగతివే కడుపుకి అన్నము తినేది. మిగతావాళ్లంతా సున్నము తింటారు.”
అందాతలికే ఆడికి గౌడుసానమ్మ వచ్చె. ,
“చూడు గౌడుసానమ్మా వాని మాటలు... కన్ను మిన్నూ లేకుండా పడుగు తొకిస్తావుండావు, బాగా తోలరా అనిండానికి నన్ను అనరాని మాటలు అంటా వుండాడు” అంటూ దూరు చెప్పె మయేరమ్మ,
“దాని మాటులు కట్టుకొాండమ్మ, నాకు ఈ పని కొత్తనా? పడుగు మింద ఎట్ల తోలాలని తెలీదా? నాకే గుండు తోలే దానిగురించి చెప్పుతుంది దానికెంత సాకు” అనె గంగడు.
“ఎవరికి రా సొక్కు నాకా, రారా” అంటా పరకను చేతిలాకి ఎత్తుకొనె మయేరమ్మ,
“ఏయ్! మయేరి, ఇంగ చాలు నిలుపే నీ రంగాటము. ఇంతకీ, అంతకీ జగడాలేనా? నీ పని నువ్వు చేయకుండా వాన్ని పనిచేయనీకుండా ఏమి నువ్వు చేస్తా వుండేది, ఎట్లా వజాయము నేర్చిండావే” అని తిట్టె గౌడుసానమ్మ.
“అట్ల ఉమియమ్మా.. దానికే వగలేదు, ఇంగ నాకి వజాయము నేర్పేకి వస్తా వుంది. గబ్బుముండ” అంటా గుండు తోలేకి సురువు చేసె ముద్దల గంగడు.
గుండు తోలేది, గుంగు వింగడిచ్చేది, రాగులు తూరి రాసి పోసేది. ఆ రాసుల్ని ఇండ్లలోని కణజాలకి, గాడులకి నింపే పనుల్లా అందరూ మునిగి తేలిరి.
ఆమీట వారానికి కందులు, ఉలవలు, సాములు, సజ్జలు, అనప, అలసంది, ఉద్దులు, ఎర్నూగులు కల్లము నింకా ఇండ్లల్లాకి చేరె.
(తరువాయి వచ్చే సంచికలో...)
తెలుగుజాతి పత్రిక అమ్మనుడి * జనవరి-2021
42