ఉద్యోగ పర్వము - అధ్యాయము - 42
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (ఉద్యోగ పర్వము - అధ్యాయము - 42) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [వ]
తతొ రాజా ధృతరాష్ట్రొ మనీషీ; సంపూజ్య వాక్యం విథురేరితం తత
సనత్సుజాతం రహితే మహాత్మా; పప్రచ్ఛ బుథ్ధిం పరమాం బుభూషన
2 సనత్సుజాత యథీథం శృణొమి; మృత్యుర హి నాసీహ తవొపథేశమ
థేవాసురా హయ ఆచరన బరహ్మచర్యమ; అమృత్యవే తత కతరన న సత్యమ
3 [సన]
అమృత్యుః కర్మణా కే చిన మృత్యుర నాస్తీతి చాపరే
శృణు మే బరువతొ రాజన యదైతన మా విశఙ్కిదాః
4 ఉభే సత్యే కషత్రియాథ్య పరవృత్తే; మొహొ మృత్యుః సంమతొ యః కవీనామ
పరమాథం వై మృత్యుమ అహం బరవీమి; సథాప్రమాథమ అమృతత్వం బరవీమి
5 పరమాథాథ వై అసురాః పరాభవన్న; అప్రమాథాథ బరహ్మభూతా భవన్తి
న వై మృత్యుర వయాఘ్ర ఇవాత్తి జన్తూన; న హయ అస్య రూపమ ఉపలభ్యతే హ
6 యమం తవ ఏకే మృత్యుమ అతొ ఽనయమ ఆహుర; ఆత్మావసన్నమ అమృతం బరహ్మచర్యమ
పితృలొకే రాజ్యమ అనుశాస్తి థేవః; శివః శివానామ అశివొ ఽశివానామ
7 ఆస్యాథ ఏష నిఃసరతే నరాణాం; కరొధః పరమాథొ మొహరూపశ చ మృత్యుః
తే మొహితాస తథ్వశే వర్తమానా; ఇతః పరేతాస తత్ర పునః పతన్తి
8 తతస తం థేవా అను విప్లవన్తే; అతొ మృత్యుర మరణాఖ్యామ ఉపైతి
కర్మొథయే కర్మఫలానురాగాస; తత్రాను యాన్తి న తరన్తి మృత్యుమ
9 యొ ఽభిధ్యాయన్న ఉత్పతిష్ణూన నిహన్యాథ; అనాథరేణాప్రతిబుధ్యమానః
స వై మృత్యుర మృత్యుర ఇవాత్తి భూత్వా; ఏవం విథ్వాన యొ వినిహన్తి కామాన
10 కామానుసారీ పురుషః కామాన అను వినశ్యతి
కామాన వయుథస్య ధునుతే యత కిం చిత పురుషొ రజః
11 తమొ ఽపరకాశొ భూతానాం నరకొ ఽయం పరథృశ్యతే
గృహ్యన్త ఇవ ధావన్తి గచ్ఛన్తః శవభ్రమ ఉన్ముఖాః
12 అభిధ్యా వై పరదమం హన్తి చైనం; కామక్రొధౌ గృహ్య చైనం తు పశ్చాత
ఏతే బాలాన మృత్యవే పరాపయన్తి; ధీరాస తు ధైర్యేణ తరన్తి మృత్యుమ
13 అమన్యమానః కషత్రియ కిం చిథ అన్యన; నాధీయతే తార్ణ ఇవాస్య వయాఘ్రః
కరొధాల లొభాన మొహమయాన్తర ఆత్మా; స వై మృత్యుస తవచ ఛరీరే య ఏషః
14 ఏవం మృత్యుం జాయమానం విథిత్వా; జఞానే తిష్ఠన న బిభేతీహ మృత్యొః
వినశ్యతే విషయే తస్య మృత్యుర; మృత్యొర యదా విషయం పరాప్య మర్త్యః
15 యే ఽసమిన ధర్మాన నాచరన్తీహ కే చిత; తదా ధర్మాన కే చిథ ఇహాచరన్తి
ధర్మః పాపేన పరతిహన్యతే సమ; ఉతాహొ ధర్మః పరతిహన్తి పాపమ
16 [సన]
ఉభయమ ఏవ తత్రొపభుజ్యతే ఫలం; ధర్మస్యైవేతరస్య చ
ధర్మేణాధర్మం పరణుథతీహ విథ్వాన; ధర్మొ బలీయాన ఇతి తస్య విథ్ధి
17 యాన ఇమాన ఆహుః సవస్య ధర్మస్య లొకాన; థవిజాతీనాం పుణ్యకృతాం సనాతనాన
తేషాం పరిక్రమాన కదయన్తస తతొ ఽనయాన; నైతథ విథ్వన నైవ కృతం చ కర్మ
18 [సన]
యేషాం బలే న విస్పర్ధా బలే బలవతామ ఇవ
తే బరాహ్మణా ఇతః పరేత్య సవర్గలొకే పరకాశతే
19 యత్ర మన్యేత భూయిష్ఠం పరావృషీవ తృణొలపమ
అన్నం పానం చ బరాహ్మణస తజ జీవన నానుసంజ్వరేత
20 యత్రాకదయమానస్య పరయచ్ఛత్య అశివం భయమ
అతిరిక్తమ ఇవాకుర్వన స శరేయాన నేతరొ జనః
21 యొ వాకదయమానస్య ఆత్మానం నానుసంజ్వరేత
బరహ్మ సవం నొపభుఞ్జేథ వా తథన్నం సంమతం సతామ
22 యదా సవం వాన్తమ అశ్నాతి శవా వై నిత్యమ అభూతయే
ఏవం తే వాన్తమ అశ్నన్తి సవవీర్యస్యొపజీవనాత
23 నిత్యమ అజ్ఞాతచర్యా మే ఇతి మన్యేత బరాహ్మణః
జఞాతీనాం తు వసన మధ్యే నైవ విథ్యేత కిం చన
24 కొ హయ ఏవమ అన్తరాత్మానం బరాహ్మణొ హన్తుమ అర్హతి
తస్మాథ ధి కిం చిత కషత్రియ బరహ్మావసతి పశ్యతి
25 అశ్రాన్తః సయాథ అనాథానాత సంమతొ నిరుపథ్రవః
శిష్టొ న శిష్టవత స సయాథ బరాహ్మణొ బరహ్మవిత కవిః
26 అనాఢ్యా మానుషే విత్తే ఆఢ్యా వేథేషు యే థవిజాః
తే థుర్ధర్షా థుష్ప్రకమ్ప్యా విథ్యాత తాన బరహ్మణస తనుమ
27 సర్వాన సవిష్టకృతొ థేవాన విథ్యాథ య ఇహ కశ చన
న సమానొ బరాహ్మణస్య యస్మిన పరయతతే సవయమ
28 యమ పరయతమానం తు మానయన్తి స మానితః
న మాన్యమానొ మన్యేత నామానాథ అభిసంజ్వరేత
29 విథ్వాంసొ మానయన్తీహ ఇతి మన్యేత మానితః
అధర్మవిథుషొ మూఢా లొకశాస్త్రవిశారథాః
న మాన్యం మానయిష్యన్తి ఇతి మన్యేథ అమానితః
30 న వై మానం చ మౌనం చ సహితౌ చరతః సథా
అయం హి లొకొ మానస్య అసౌ మానస్య తథ విథుః
31 శరీః సుఖస్యేహ సంవాసః సా చాపి పరిపన్దినీ
బరహ్మీ సుథుర్లభా శరీర హి పరజ్ఞా హీనేన కషత్రియ
32 థవారాణి తస్యా హివథన్తి సన్తొ; బహుప్రకారాణి థురావరాణి
సత్యార్జవే హరీర థమశౌచవిథ్యాః; షణ మానమొహప్రతిబాధనాని